Χαμένοι Παράδεισοι

Με αφορμή το post "Ο καιρός" γραμμένο από την betty, σκέφτηκα ότι τα ταξίδια στο διάστημα με σκοπό την ανακάλυψη ενός νέου πλανήτη όπου το ανθρώπινο είδος θα μπορούσε να συνεχίσει την ύπαρξή του, είναι από τα αγαπημένα θέματα των συγγραφέων Επιστημονικής Φαντασίας. Από την Ursula K. Le Guin και την ανθολογία των οκτώ διηγημάτων της "Τα Γενέθλια του Κόσμου" σας μεταφέρω την αίσθηση από την πιο οικία νουβέλα της συλλογής, "Χαμένοι Παράδεισοι".

Η ιστορία διαδραματίζεται στο διαστημόπλοιο Ανακάλυψη, που επανδρωμένο με επιστήμονες από διάφορες φυλές, ταξιδεύει για έναν νέο πλανήτη, την ΝΕΑ ΓΗ. Κανένας από όσους ξεκίνησαν δεν πρόκειται να δει το τέρμα του ταξιδιού, ούτε τα παιδιά τους ούτε τα εγγόνια τους, αφού απαιτούνται έξη γενιές και οι ενδιάμεσες είναι καταδικασμένες να ζουν σε ένα κλειστό, στείρο οικοσύστημα, χωρίς να έχουν δει ποτέ τη Γη, γνωρίζοντας ακόμη ότι δεν θα ζουν όταν το διαστημόπλοιο φτάσει στον προορισμό του.

Τα γεγονότα της ιστορίας διαδραματίζονται κατά την πέμπτη γενιά, όπου στην πορεία διαπιστώνεται ότι από λάθος υπολογισμούς στην ταχύτητα του σκάφους, αυτή θα είναι που θα φτάσει στον προορισμό.

Οι κάτοικοι της Ανακάλυψης μένουν σε δωμάτια που τα χωρίσματα μετακινούνται και αλλάζει το εμβαδόν τους, τα μικρά παιδιά την ημέρα της Τελετής στα επτά τους χρόνια αποκτούν τα πρώτα τους ρούχα αφού μέχρι τότε κυκλοφορούν γυμνά, υπάρχει προσπάθεια φυλετικής ομαδοποίησης ατόμων Κινεζικής Καταγωγής, υπάρχουν θέματα ρατσισμού, υπάρχουν ανθρωπογενετιστές για τον απόλυτο έλεγχο του πλυθυσμού, τα μαθήματα γίνονται μέσω βιντεοβιβλιοθηκών και πολλά άλλα που περιγράφονται γλαφυρότατα από την συγγραφέα σε ένα αποστειρωμένο περιβάλλον που ονομάζεται Ευδαιμονία...

Θα ήθελα να αναφερθώ στα υπαρξιακά θέματα που θίγονται και έχουν αρκετό ενδιαφέρον.

Οι δημιουργοί του κόσμου της γενιάς Μηδέν, πίστευαν ότι υποχρεώνουν τους απογόνους τους να κάνουν μια τρομερή θυσία. Αυτό που είχαν απαρνηθεί οι Μηδενικοί όταν απαρνήθηκαν την Γη, το εξισορροπούσαν με την ιδέα της αποστολής τους, της ελπίδας τους ως «Είμαστε οι θεοί της Ανακάλυψης». Τελικά οι απόγονοι σαν θύματα εμφανίζονται παρά σαν παιδιά των θεών, διότι τους στέρισαν τον κόσμο πριν γεννηθούν, τις θάλασσες, τα βουνά, τα λιβάδια, τις πόλεις, το ηλιοβασίλεμα, το κληρονομικό δικαίωμα.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ήταν να κρατά την κάθε γενιά ικανοποιημένη με τον δικό της κόσμο. Οι ενδιάμεσες γενιές δεν υπήρχε λόγος να ανησυχούν για το πως θα αντιμετωπίσουν τον προορισμό αφού ο μόνος λόγος ύπαρξής τους ήταν να είναι ζωντανοί, υγιείς, να κρατούν το σκάφος σε καλή κατάσταση και να το εφοδιάσουν με μια ακόμη γενιά για να ολοκληρωθεί η αποστολή.

Τα μέλη του πληρώματος είχαν επιλεχθεί για την επιστημονική αμεροληψία και αντικειμενικότητα, όμως στην πορεία οι ίδιοι αυτοπροσδιορίζονται και ανακαλύπτουν πως οι θρησκευτικές προσεγγίσεις και πρακτικές τους προσφέρουν την απαραίτητη στήριξη και παρηγοριά μέσα στην ξαφνική, απόλυτη και αμετάκλητη εξουσία από οτιδήποτε γήινο.

Όταν πέθανε η τελευταία από εκείνους που το σώμα τους γεννήθηκαν στη Γη («έφυγε για να βρει την δόξα μπροστά στην οποία το σώμα της ήταν μονάχα μια λαμπρή σκιά»), δημιουργήθηκε ένα δόγμα, που έβαζαν ως τίτλο μπροστά από το όνομά τους την λέξη Άγγελος, λέγοντας ότι είναι ευλογημένοι, θεϊκά όντα και πως το μόνο που μένει είναι να συνειδητοποιήσουν ότι είναι κάτοικοι του ουρανού, οι μακάριοι, οι ουρανογεννημένοι, οι επιλεγμένοι για το αιώνιο ταξίδι.

Η Αρχαγγελική διδασκαλία τους έλεγε πως μέσα στο σκάφος βρίσκεται το παν, ενώ έξω κυριολεκτικά δεν υπάρχει τίποτα από υλικής ή πνευματικής άποψης. Η προέλευση και ο προορισμός είναι πλέον λεκτικές μεταφορές, το ταξίδι είναι η μόνη πραγματικότητα, ο αυτοσκοπός. Το έξω εξισώνεται με τον σωματικό και πνευματικό κίνδυνο, την αμαρτία, το κακό, τον θάνατο. Το μέσα θετικό, το έξω αρνητικό - καθαρός δυισμός. Έφταναν σε σημείο, οι άγγελοι Συντηρητές του σκάφους όταν έβγαιναν έξω με τις διαστημικές στολές τους και επέστρεφαν, να περνούν από κάποια τελετουργία εξαγνισμού. Η επιστημονική λέξη απολύμανση απέκτησε καινούργια σημασία. Η ψυχή μολύνεται από την σιωπηλή μαυρίλα του κόστους.

Θεωρούσαν ότι οι πρόγονοί τους, πάνω σε εκείνο το μαύρο έδαφος διέκριναν που βρισκόταν η αληθινή ζωή, η αληθινή ελευθερία και έστειλαν τα παιδιά τους μπροστά, ελεύθερους από το σκοτάδι, τη γη, τη βαρύτητα για να ταξιδεύουν για πάντα προς το φως. Δεν τους έστειλαν σε αυτό το μεγάλο ταξίδι για να επιστρέψουν από εκεί που ξεκίνησαν, ούτε τους ελευθέρωσαν από την βαρύτητα για να τους βουλιάξουν σε μια άλλη, ούτε από μια γη για να τους καταδικάσουν σε μια νέα.

Έτσι τους έστειλαν στους ουρανούς, τους έφτιαξαν ένα τέλειο κόσμο για να μάθουν τον δρόμο προς την αιώνια ζωή. Ο στόχος ήταν πνευματικός, γιατί να σταματήσουν το πανέμορφο ταξίδι σε κάποιο διαβολικό, τρομερό και γήινο μέρος; Αυτό ήταν το επιχείρημά τους όταν έγινε ψηφοφορία για το ποιοι θέλουν να κατέβουν στο νέο πλανήτη και για την τύχη του σκάφους. Έτσι αποφάσισαν ότι οι Επισκέπτες θα προετοιμαζόντουσαν για την ζωή στο νέο πλανήτη και η Ανακάλυψη δεν θα γύριζε πίσω στην μητέρα Γη αλλά θα συνέχιζε το ταξίδι στην αιωνιότητα.

Οι Επισκέπτες ανακαλύπτουν τον νέο πλανήτη, το χώμα, τον άνεμο, το χορτάρι, τα αστέρια, τον ήλιο, τα ποτάμια, τη δίψα και το σημαντικότερο ότι ο καινούργιος κόσμος μισούσε τα ξένα σώματα, μια μικρή μόλυνση έφερνε τον θάνατο και η λέξη κατεύθυνση ήταν μια κρίσιμη πραγματικότητα αφού μέσα σε αυτόν τον κόσμο μπορούσες να χαθείς. Έφτιαξαν σκηνές, έμαθαν να πλένονται, χρησιμοποίησαν παπούτσια , ανακάλυψαν τη φωτιά και έκαναν την πρώτη ανακύκλωση των νεκρών στο χώμα. Με κόπο και βάσανα ξεκίνησαν την νέα τους ζωή...

Η ιστορία τελειώνει καταλήγοντας ότι η Ευδαιμονία είναι ένα είδος Εικονικής Αδυνατότητας, την δε απόλαυση την νοιώθεις πάνω στη γη κάποιες στιγμές χωρίς όρους και είναι στιγμές που κερδίζονται με κόπο.

Η συγγραφέας περιγράφει με μοναδικό τρόπο ένα ταξίδι, μια προσπάθεια για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους, ένα ταξίδι που θα μπορούσαμε να το κάναμε και εμείς αύριο...


PS. Για όσους δεν γνωρίζουν το έργο της Ursula K. Le Guin το βιβλίο αυτό είναι το καλύτερο για να την γνωρίσουν.