Περί Χαμόγελου

Αν ρωτήσεις ένα χαμόγελο: «Τι μέρος του λόγου είσαι?», θα σου απαντήσει: «Ουσιαστικό» και θα έπαιρνε όρκο για αυτό!

Το ότι είναι ουσιαστικό για την ψυχική υγεία στη βάρβαρη καθημερινότητα του ανθρώπου το γνώριζα αλλά και ετυμολογικά ουσιαστικό?

Ουσιαστικό, σημαίνει πως δεν είναι επίθετο για να προσδίδει μια ποιότητα ή έστω έναν βαθμό σύγκρισης, αλλά ένα απλό όνομα. Είναι ένα ουσιαστικό και μάλλον αφηρημένο αφού περιγράφει μια απλή κατάσταση.

Ανήκει στο ουδέτερο γένος, διότι συνήθως αναφέρεται σε άνθρωπο χωρίς να είναι σημαντικό το φύλο του. Έχει όμως δυο αριθμούς και εννοώ τον ενικό και τον πληθυντικό.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό του είναι πως κλίνεται, όχι στον εαυτό του σαν έφηβος που έχει τις μαύρες του, αλλά στις πτώσεις καθώς είναι μια κλιτή λέξη.

Στο πλούσιο κλιτικό σύστημα των αρχαίων ελληνικών, είχε πέντε πτώσεις, αλλά φαίνεται πως η δοτική με τα χρόνια έπιασε απόστημα και ο γναθοχειρούργος (γνωστός επιστήμων για την από χρόνια δράση του) την αφαίρεσε, απλοποιώντας την σημαντικά στα νέα ελληνικά. Με λίγα λόγια την άφησε ...ξεδο(ν)τιασμένη!

Εγώ προσωπικά δεν θα έπαιρνα όρκο πως είναι μόνο ένα απλό ουσιαστικό, με αφηρημένο όνομα ουδετέρου γένους που κλίνεται! Και επειδή ένα χαμόγελο δεν μου είναι αρκετό, θα αναφέρομαι σε αυτό με τον πληθυντικό του αριθμό!

Λένε πως: "τα χαμόγελα δεν στοιχίζουν τίποτα, είναι πολύτιμα". Συμφωνώ απόλυτα και έχω να προσθέσω τα παρακάτω:

Συναλλασσόμαστε με χαμόγελα. Κάποιοι μας τα μοιράζουν μαζί με γλυκές καλημέρες, ευχές και κουράγιο, ενώ κάποιοι άλλοι με γρήγορες χαιρετούρες δεξιά-αριστερά, δεχόμενοι συγχαρητήρια. Άλλες φορές μας τα προσφέρουν μαζί με ελπίδα και βοήθεια σε όσους μας τα έχουν ανάγκη.

Τα εισπράττουμε ως επιβράβευση για κάποιο θετικό αποτέλεσμα και μας χαρίζονται γενναιόδωρα συνοδευόμενα με αισιοδοξία, συνήθως από παιδιά ή ταλαιπωρημένους ανθρώπους μετά από πράξεις φιλανθρωπίας.

Τα χαμόγελα τα φοράμε. Μας συνοδεύουν παντού. Κυρίως τα φορούν οι εκπρόσωποι της χώρας μας στα ταξίδια τους στο εξωτερικό, μαζί με περήφανο βλέμμα και ενθουσιασμό. Άλλοι τα σκορπίζουν, συνήθως αυτοί είναι τα αφεντικά όπως και τα άλλα "αφεντικά", τα πιο μεγάλα μέσα από οργανωμένες κινήσεις (ο νοών νοείτω).

Τα χαμόγελα έχουν γεύση. Τα γλυκά χαμόγελα είναι συνήθως αυτά των μικρών παιδιών που έχουν τη δύναμη να σβήνουν τον πόνο. Τα πικρά χαμόγελα είναι αυτά που έπονται μετά το λάθος, συνοδευμένα με ένα «γιατί» ή αυτά που σχηματίζονται αντικρίζοντας σε όλους τους τομείς την αδιαφορία της πολιτείας ή ακούγοντας δηλώσεις της εκάστοτε αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Τα χαμόγελα έχουν θερμοκρασία. Τα παγωμένα χαμόγελα ανταλλάσσονται σε τυπικούς χαιρετισμούς, τα αντικρίζουμε στους εμπόρους να στέκονται έξω από τα άδεια καταστήματά τους, στους πολίτες μετά τις εξαγγελίες της εκάστοτε κυβέρνησης και την κατάθεση του προϋπολογισμού. Τα ζεστά χαμόγελα είναι αυτά του καλωσορίσματος, της υποδοχής, τα φιλόξενα, είναι αυτά που βγαίνουν κατ’ ευθείαν από τη καρδιά και που κάνουν το πρόσωπο να λάμπει.

Τα χαμόγελα έχουν ήχο. Τα ηχηρά είναι αυτά που σου φωνάζουν, «άσε με, είμαι αλλού τώρα», ενώ τα σιωπηλά είναι αυτά της αναμονής ή αυτά που ανταλλάσσονται από μακριά ως ένδειξη συγκατάβασης. Αρκετές φορές βλέπουμε ακόμα και να ...σκάνε χαμόγελα!

Τα χαμόγελα έχουν ζωή. Τα αιώνια χαμόγελα είναι αυτά που διαρκούν μια στιγμή αλλά η ανάμνησή τους είναι αιώνια, ενώ τα βλέπουμε ακόμα, σχεδόν σαν ζωγραφιστά πάνω στα χείλη κάποιων ανθρώπων. Τα θανατηφόρα είναι αυτά που τα βλέπεις μια φορά και δεν θέλεις να τα ξαναδείς. Κάποια άλλα, τα χαμένα, δεν πρόλαβαν να εμφανιστούν, ενώ σε άλλες περιπτώσεις κόβονται απότομα όταν στρέψεις το βλέμμα σου αλλού για να μην αντικρίσεις κάτι άσχημο.

Τα φευγαλέα είναι αυτά τα αξιολάτρευτα χαμόγελα που αντικρίζουμε στα μωρά και που δεν είναι ακόμα αληθινά ή εκείνα που ανταλλάσσουμε μέσα από τα τζάμια των αυτοκινήτων πριν μας χωρίσει πάλι η κίνηση.

Τα χαμόγελα είναι τόσα πολλά που θα μπορούσα να γράφω και να γράφω. Όπως αυτά της κάμερας, τα λαμπερά, όμορφα και λευκά των διαφημήσεων, τα τελευταία, τα κρυμμένα, τα φωτεινά, τα ψεύτικα, τα σαχλά, τα αμήχανα, της ικανοποίησης, τα ..., τα ..., τα...

Τον τελευταίο καιρό βλέπουμε συχνά τα χαμόγελα των δημοσκοπήσεων ενώ σε λίγες μέρες θα απολαύσουμε και αυτά της νίκης μαζί με των υποσχέσεων για ένα καλύτερο αύριο.

Τα χειρότερα απ΄όλα είναι τα υποταγμένα χαμόγελα που αξίζει το κόπο να τα πολεμήσουμε, άλλωστε είναι στο χέρι μας ...πίσω από το παραβάν, στη κάλπη.


Στο Podcast ακούμε The Smiths και τον Morrissey, αυτό το τρελό αγόρι με τις γλαδιόλες στη κωλότσεπη που πριν μερικές μέρες έκλεισε τα πενήντα του χρόνια, στο "How Soon Is Now?" του 1984. "I am human and I need to be loved Just like everybody else does", καλή σας ακρόαση!!!